بهترین خرید با داشتن بهترین اطلاعات اتفاق می‌افتد. شما برای خرید یک لامپ ال ای دی مناسب، باید اطلاعات کافی درمورد لامپ، روشنایی، لومن و... داشته باشید. تنها با پاسخ به سؤال " لامپ ال ای دی چیست؟" نمی‌توانید لامپ مناسبتان را پیدا کنید. در حوزه نورپردازی، درک واحدهای مختلف اندازه‌گیری و پیامدهای آنها برای انتخاب منابع نور مناسب و اطمینان از طول عمر آنها، بسیار مهم و حیاتی است. مفاهیم کلیدی مانند لومن، کندلا و دمای رنگ نقش مهمی در تعیین کیفیت و عملکرد نور دارند. در این مطلب با لومن، لوکس و کندلا آشنا شده و هرکدام را توضیح می‌دهیم.
لومن چیست؟
در فیزیک، لومن که با نماد lm نشان داده می‌شود یک واحد اندازه‌گیری SI برای شار نوری است. این واحد، مقدار نور مرئی ساطع شده از یک منبع نوری را، نشان می‌دهد. لومن، قدرت درک شده نور را که توسط چشم انسان تشخیص داده می‌شود، با درنظرگرفتن حساسیت متفاوت چشم به طول‌موج‌های مختلف نور، اندازه‌گیری می‌کند.
یک لومن، به‌عنوان مقدار نور منتشر شده در یک واحد زاویه (یک استرادیان) از یک منبع نقطه‌ای یکنواخت با شدت یک کندلا تعریف می‌شود. معمولاً از لومن برای تعیین روشنایی لامپ‌ها و سایر وسایل روشنایی استفاده می‌شود. برای مثال، هنگام انتخاب یک لامپ، رتبه‌بندی لومن به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا بفهمند لامپ مدنظرشان، چقدر فضا را، روشن می‌کند. البته توجه داشته باشید که لومن، درک انسان از روشنایی را منعکس می‌کند، نه فقط قدرت فیزیکی نور را. مقدار بالای این فاکتور، گرمای زیادی تولید می‌کند که بر طول عمر لامپ ال ای دی اثرگذار است.
کندلا چیست؟
اصطلاح "کندلا" به‌عنوان یک واحد اندازه‌گیری به یک واحد تاریخی شدت نور، اشاره دارد. کندلا، از نظر تاریخی برای تعیین کمیت شدت نور، استفاده می‌شد. این واحد، نشان‌دهنده شدت نور ساطع‌شده توسط یک شمع مومی با اندازه استاندارد، در شرایط مشخص است. در دنیای مدرن، کندلا به‌عنوان یک واحد اندازه‌گیری در سیستم بین‌المللی واحدها (SI) به کار می‌رود. حال کندلا، اندازه‌گیری دقیق‌تر و علمی‌تری از شدت نور را به ما، ارائه می‌دهد.
نماد آن cd است و توان ساطع شده از منبع نور را در یک‌جهت خاص، اندازه‌گیری می‌کند. در کندلا، فاصله از منبع نوری اهمیتی ندارد. در واقع کندلا، فقط تابع زاویه‌ای که نور دارد باز می‌شود، است. برای تعیین شدت لامپ و سایر وسایل روشنایی، از کندلا استفاده می‌شود.
لوکس چیست؟
لوکس که با نماد lx در فیزیک کاربرد دارد، واحد اندازه‌گیری روشنایی SI است. لوکس، مقدار شار نور در واحد سطح را، اندازه می‌گیرد. به عبارت ساده‌تر، لوکس میزان نور دریافتی روی یک سطح را، تعیین می‌کند. برای درک بهتر، باید یک شمع را در فاصله یک‌متری قرار دهید. شدت نوری که این شمع ایجاد کرده و سطحی که روشن می‌کند 1 لوکس است. لوکس کاربردهای مختلفی دارد. برای ارزیابی و طراحی شرایط نور در محیط‌هایی مانند منازل، فضاهای بیرونی و عکاسی استفاده می‌شود. برای درک بهتر شما چند مثال عینی می‌زنیم چرا که درک لوکس برای خرید لامپ ال ای دی و رعایت استانداردهای ایمنی در محیط‌های مختلف بسیار مهم است:
- نور مستقیم خورشید: حدود ۱۰۰۰۰۰ لوکس
- روشنایی اداری: ۳۰۰-۵۰۰ لوکس
- ماه کامل در یک شب صاف: حدود ۰.۲۵ لوکس
محاسبه لومن بر وات
محاسبه لومن بروات (lm/W) برای درک کارایی نوری منبع نور، ضروری است. فرض کنید یک لامپ داریم که ۱۶۰۰ لومن ساطع می‌کند و ۲۰ وات برق مصرف می‌کند. برای محاسبه لومن بر وات باید مقدار لومن ساطع شده را بر وات آن، تقسیم کنید. با انجام این کار، متوجه می‌شویم که لامپ دارای بازده ۸۰ لومن بر وات است. با محاسبه لومن بر وات، می‌توانید تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد بهترین برند لامپ ال ای دی بگیرید.
برای محاسبه لوکس بر وات (lx/W) نیز باید ابتدا لومن را به لوکس تبدیل کنیم. برای تبدیل لومن به لوکس، باید بدانید که 1 لومن در هر مترمربع می‌شود یک لوکس. فرض کنید، منبع نوری داریم که ۲۰۰۰ لومن ساطع می‌کند و ۵۰ وات برق مصرف می‌کند و مساحت ۱۰ مترمربع را روشن می‌کند. این لامپ ۲۰۰ لوکس دارد. برای محاسبه لوکس بروات، مقدار لوکس را بر 4 وات تقسیم کنید که می‌شود.
لومن و یک اصطلاح روشنایی دیگر
برای دانستن جواب سؤال نورپردازی چیست؟ علاوه بر اصطلاحات گفته شده، باید یک اصطلاح دیگر را نیز بدانید. رنگ نور، برای انتخاب یک لامپ مناسب، مهم است. اصطلاحات "نور گرم" و "نور سرد" به دمای رنگ نور، اشاره دارد که بر حسب کلوین (K) اندازه گیری می شود. درک تفاوت بین نور گرم و سرد به ایجاد فضا و عملکرد مطلوب برای فضاهای مختلف کمک می کند و جنبه های زیبایی شناختی و عملی طراحی نور را افزایش می دهد.دمای رنگ نور، بر روحیه و عملکرد نور در محیط‌های مختلف، تأثیر زیاد و محسوسی می‌گذارد. نور گرم، نوری با رنگ مایل به زرد یا کهربایی، مشابه نور تولید شده توسط لامپ‌های رشته‌ای قدیمی یا نور شمع، است. محدوده دمای رنگ آن به طور معمول، بین ۲۷۰۰K تا ۳۰۰۰K است.
در ساخت لامپ با نور سرد، از رنگ مایل به آبی یا سفید، مشابه نور روز یا نور فلورسنت استفاده شده است. محدوده دمای رنگ آن نیز بین ۳۵۰۰K تا ۵۰۰۰K است. نور گرم برای آرامش و استراحت به کار می‌رود و نور سرد، برای تمرکز و کارایی بیشتر. اگر لامپی با نور گرم تهیه کردید، باید به درایور ال ای دی آن نیز، توجه کنید چرا که مشکل در درایور می‌تواند علت چشمک زدن لامپ ال ای دی باشد. همچنین نباید لامپ را بیش از حد روشن بگذارید؛ زیرا یک علت کم نور شدن لامپ ال ای دی، همین است.
کلام آخر
در این مطلب به توضیح شار نوری پرداخته و واحدهای دیگری از جمله کندلا و لوکس را به شما، معرفی کردیم. همچنین، با رنگ نور آشنا شده و آن را نیز توضیح دادیم. تعمیر لامپ ال ای دی هزینه و دردسرهای زیادی دارد. پس بهتر است لامپ مناسب و باکیفیتی انتخاب کنید که نیازی به تعمیر نداشته باشد.