علت کم نور شدن لامپ ال ای دی + روش ساده تعمیر و حل مشکل

لامپ‌های ال ای دی به دلیل مصرف کم انرژی و عمر طولانی از محبوبیت بالایی برخوردار هستند. اما در برخی مواقع ممکن است با پدیده کم نور شدن لامپ ال ای دی روبه‌رو شویم. علت کم نور شدن لامپ ال ای دی می‌تواند به دلایل مختلفی برگردد که در این مقاله به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت. این مشکل می‌تواند از خرابی قطعات داخلی یا نقص در سیستم‌های الکترونیکی ناشی شود. در چنین شرایطی، تعمیر کم نور شدن لامپ ال ای دی اهمیت پیدا می‌کند تا هم از هدر رفت انرژی جلوگیری شود و هم هزینه‌های اضافی ناشی از خرید لامپ جدید کاهش یابد. همچنین، با توجه به قیمت لامپ ال ای دی، تعمیر این لامپ‌ها در بسیاری از مواقع گزینه مقرون به صرفه‌تری است. در ادامه شما را با کارکرد لامپ ال ای دی آشنا می‌کنیم و علل کم نور شدن این لامپ‌ها را بررسی می‌کنیم. 

طول عمر لامپ ال ای دی چقدر است؟

میزان طول عمر لامپ‌ ال ای دی موجود در بازار معمولاً بین 50 هزار تا 63 هزار ساعت است، که این میزان تقریباً پنج برابر بیشتر از طول عمر متوسط لامپ‌های فلورسنت است. به‌عنوان مثال، اگر یک لامپ ال ای دی در محیطی استاندارد به مدت 8 ساعت در روز روشن باشد، تقریباً 22 سال عمر خواهد کرد. با این حال، لامپ‌های ال ای دی پس از حدود 10 تا 15 هزار ساعت کار، شروع به کم نور شدن می‌کنند. هرچند که هنوز می‌توان از این لامپ‌ها استفاده کرد، اما لامپ‌های کم نور دیگر کارآیی مطلوب را نخواهند داشت و کیفیت روشنایی کاهش می‌یابد.

معرفی و بررسی مزایا لامپ ال ای دی

در حال حاضر نورپردازی خانه یا محل کار با لامپ های کم مصرف LED به بهترین گزینه برای تأمین منبع نور تبدیل شده است. 

ال ای دی (LED) مخفف دیود ساطع کننده نور (Light Emitting Diode) است. در واقع لامپ ال ای دی به فناوری دیود ساطع نور اشاره دارد که در آن دیودهای نیمه هادی با عبور جریان الکتریکی باعث روشنایی می‌شوند. 

اگر بخواهیم خیلی دقیق بگوییم که لامپ ال ای دی چیست باید به بررسی ساختار دیود بپردازیم. اصطلاح دیود به ساختار دو ترمینال دستگاه ساطع‌کننده نور اشاره دارد. به عنوان مثال، در یک چراغ قوه، یک رشته سیم از طریق دو پایانه به باتری متصل می‌شود، یکی آند حامل بار الکتریکی منفی و دیگری کاتد حامل بار مثبت است.

با این حال در ساخت لامپ ال ای دی، دقیقاً شبیه به  سایر دستگاه‌های نیمه هادی مانند ترانزیستورها، از «ترمینال‌ها» با دو ماده نیمه هادی و خواص الکترونیکی مختلف استفاده می‌شود که برای تشکیل یک اتصال کنار هم قرار می‌گیرند. سپس دیودهای استفاده شده در لامپ LED از طریق جریان الکتریکی باعث آزاد شدن فوتون‌ها و در نتیجه تولید نور می‌شوند. 

مزایای لامپ ال ای دی 

لامپ‌های ال ای دی در مقایسه با لامپ‌های رشته‌ای، کم مصرف و بادوام‌تر هستند و گرمای کمتری نیز تولید می‌کنند. آن‌ها به دلیل سازگاری با محیط زیست و تطبیق پذیری، کاربردهای گسترده‌ای در روشنایی مسکونی و تجاری، نورپردازی خودرو و نمایشگرهای الکترونیکی دارند. دیگر مزایای خرید لامپ ال ای دی عبارتند از: 

• قیمت لامپ ال ای دی نسبت به لامپ‌های رشته‌ای سنتی بالاتر است، اما در بلندمدت به‌صرفه‌تر است چون تا ۸۰ درصد انرژی کمتری مصرف می‌کند.
• لامپ‌های LED حدود ۷۰ درصد انرژی را به نور تبدیل می‌کنند، در حالی‌که لامپ‌های رشته‌ای تنها ۱۵ درصد از انرژی مصرفی را به نور و بقیه را به گرما تبدیل می‌کنند. 
• نور تولیدشده توسط لامپ LED معمولاً بدون سوسو زدن است، که این ویژگی باعث کاهش سردرد و خستگی چشم و افزایش تمرکز می‌شود.
• یکی از عوامل اصلی عملکرد بهتر این لامپ‌ها، استفاده از چیپ ال ای دی است که وظیفه تولید نور را با بازده بالا و مصرف کم برعهده دارد.  
• این لامپ‌ها نور را در یک جهت خاص ساطع می‌کنند و نسبت به لامپ‌های سنتی نیاز کمتری به بازتاب‌دهنده دارند، بنابراین در نورپردازی‌های هدفمند کارایی بیشتری دارند.
• دوام بالای این لامپ‌ها یکی از ویژگی‌های کلیدی آن‌هاست؛ یک لامپ ال ای دی با کیفیت می‌تواند تا ۳۰ برابر بیشتر از یک لامپ رشته‌ای عمر کند.
• انواع درایور ال ای دی برای کنترل ولتاژ و جریان ورودی به لامپ مورد استفاده قرار می‌گیرند و نقش مهمی در عملکرد پایدار و افزایش طول عمر لامپ دارند.
• لامپ‌های ال ای دی نور را در جهت خاصی ساطع می‌کنند و نیاز به بازتابنده‌ها در آنها کمتر است. این ویژگی باعث می‌شود LED‌ها برای بسیاری از مصارف روشنایی کارآمدتر شوند. 
• یک لامپ ال ای دی با کیفیت خوب می‌تواند 3 تا 5 برابر بیشتر از یک لامپ CFL و 30 برابر بیشتر از یک لامپ رشته‌ای دوام بیاورد.
• محاسبه مصرف برق لامپ LED نسبت به لامپ سنتی کم‌تر است و همین موضوع باعث کاهش هزینه‌های انرژی در بلندمدت می‌شود.

علت کم نور شدن لامپ ال ای دی 

لامپ‌های ال ای دی از سینک‌های حرارتی برای جذب گرمای تولیدشده توسط دیود و پخش نور در محیط استفاده می‌کنند. این سیستم حرارتی از داغ شدن بیش از حد و در نتیجه سوختن یا افت عملکرد چیپ‌های LED جلوگیری می‌کند. یکی از دلایل کاهش نور در لامپ‌هایی که به‌صورت سری در مدار بسته شده‌اند، افت ولتاژ یا توزیع نابرابر جریان برق است که باعث می‌شود لامپ‌ها نتوانند به توان کامل خود برسند. در چنین شرایطی، مقدار نوری که لامپ تولید می‌کند کاهش می‌یابد. در این میان، آشنایی با مفهوم لومن چیست اهمیت زیادی دارد؛ لومن واحدی برای اندازه‌گیری شدت نور خروجی است و کاهش آن به‌معنای کم‌نور شدن لامپ است. بنابراین اگر به‌مرور زمان متوجه افت روشنایی شدید، احتمالاً میزان لومن خروجی لامپ در اثر گرما، فرسایش یا مشکلات الکترونیکی کاهش یافته است.

در مجموع، مدیریت حرارتی عامل بسیار مهمی در عملکرد موفق و افزایش طول عمر لامپ ال ای دی به شمار می‌رود. همچنین هرچه دمای محیط کار لامپ بالاتر باشد، احتمال تغییر رنگ و کاهش روشنایی آن بیشتر می‌شود.

 با این‌حال دلایلی دیگر نیز در کم نور شدن لامپ ال ای دی تأثیرگذار هستند که عبارتند از:

1. قطعه‌ی داخلی معیوب: اگر یک لامپ LED به‌طور ناگهانی کم نور شود، دلیل اصلی آن وجود یک قطعه داخلی در ساخت لامپ، همانند دیود است. 
2. سیم‌کشی کوتاه یا شل بودن سرپیچ: سیم‌کشی کوتاه برق یا شل بودن سرپیچ‌ها  دیگر علت کم نور شدن لامپ ال ای دی است. همچنین علت چشمک زدن لامپ ال ای دی می‌تواند مربوط به شل بودن سیم‌کشی و یا معیوب بودن سایر اتصالات باشد. در واقع منبع تغذیه LED با کیفیت بالا به این شکل طراحی شده است که چشمک زدن را به عنوان یک هشدار خرابی ایجاد می‌کند. 
3. پایین بودن ولتاژ مدار یا افزایش ولتاژ لحظه‌ای (Surge): تغییرات محسوس در ولتاژ مدار یا وات نیز می‌تواند دلیل کم نور شدن لامپ ال ای دی باشد. 
4. دیمر یا سوئیچ نور آسیب دیده: خراب شدن دیمر یا سوئیچ روشن-خاموش کردن لامپ نیز در کم نور شدن لامپ LED تأثیرگذار است. 
5. دمای اتاق: دمای اتاق یکی از مهم‌ترین علت های کم نور شدن لامپ ال ای دی است. 
6. استهلاک یا کاهش ارزش لومن: زمانی که خروجی نور LED به تدریج کاهش می‌یابد به آن کاهش ارزش لومن گفته می‌شود. این اشکال در دماهای بالاتر بسیار سریع‌تر رخ می‌دهد و کم نور شدن لامپ را در پی دارد. 
7. پایان عمر لامپ: توجه داشته باشید که پایان یافتن عمر لامپ نیز می‌تواند دلیل کم نور شدن لامپ ال ای دی باشد. در این مورد تعمیر لامپ ال ای دی امکان‌پذیر نیست.

علت کم شدن نور لامپ در مدار سری 

افزایش شدت روشنایی و یا بیشتر شدن تعداد لامپ‌ها باعث کم نور شدن آن‌ها در مدار سری می‌شود. در واقع افزودن لامپ‌های بیشتر در مدار سری به معنای افزایش مقاومت و در نتیجه کاهش نور است.

گرم شدن بیش از حد سیم‌ها و سایر اجزای الکتریکی نیز علت دیگر کم نور شدن لامپ در مدار سری است که احتمال خطر آتش‌سوزی را در پی دارد. 

تعمیر مشکلات لامپ‌های ‌ال ای دی

در اینجا شما را با راه حل چند مشکل اساسی که می‌توانند لامپ‌های ال ای دی را درگیر کنند آشنا می‌کنیم:

چشمک زدن لامپ ال ای دی

لامپ‌های ال ای دی نیز همانند بسیاری از تجهیزات روشنایی دیگر می‌توانند دچار مشکلات شوند. یکی از این مشکلات، چشمک زدن یا ناپایداری در شدت نور است که ممکن است به دلایل مختلفی مانند نوسانات ولتاژ، نقص در چیپ یا درایور، و یا اختلال در مدار کنترل رخ دهد. علت چشمک زدن لامپ ال ای دی معمولاً به وجود اشکال در تغذیه برق یا ناسازگاری با تجهیزات کنترلی بازمی‌گردد که شناسایی و رفع آن نیازمند بررسی دقیق اجزای داخلی و شرایط نصب است.

کم نور شدن لامپ ال ای دی

قبل از این‌که به سراغ تعمیر لامپ ال ای دی بروید بررسی کنید که به‌طور همزمان چندین لامپ با ولت مختلف در یک مدار یا سوئیچ روشن نیست. همچنین کلیه‌ی اتصالات و سیم‌کشی‌ها را بررسی و سفت کنید. علاوه بر این سیم‌کشی‌های قدیمی و آسیب دیده نیز می‌توانند علت کم نور شدن لامپ ال ای دی و سایر مشکلات الکتریکی باشند؛ بنابراین قبل از تعمیر لامپ‌ها وضعیت سیم‌کشی خانه را بررسی کنید. 

سپس برای تعمیر اساسی لامپ LED باید عیب‌یابی انجام گیرد. بهتر است عیب‌یابی توسط افراد متخصص در این زمینه انجام شود.  عمدتاً اگر مشکل از قطعات داخلی باشد با تعویض سوئیچ‌های دیمر، دیود و... می‌توان کم نور شدن لامپ ال ای دی را برطرف کرد. 

تغییر رنگ لامپ ال ای دی 

برای حل مشکل تغییر رنگ لامپ ال ای دی، ابتدا باید اطمینان حاصل کنید که لامپ با درایور و سیستم برق مناسب کار می‌کند. اگر لامپ به درستی رنگ خود را تغییر نمی‌دهد، ممکن است نیاز به تعویض درایور یا استفاده از لامپ‌های با کیفیت بالاتر باشد که قادر به تغییر رنگ به درستی باشند. همچنین، بررسی کابل‌ها و اتصالات می‌تواند در رفع مشکل مؤثر باشد.

سخن پایانی: خرید لامپ ال ای دی از فروشگاه‌های معتبر و دارای گارانتی فروش

در پایان، بررسی دقیق علت کم نور شدن لامپ ال ای دی نشان می‌دهد که این مسئله معمولاً ناشی از عوامل فنی نظیر افت کیفیت چیپ، عملکرد نامناسب درایور، یا مدیریت نادرست گرمای تولیدشده در ساختار داخلی لامپ است. انتخاب برند معتبر و توجه به مشخصات فنی محصولات، نقش مؤثری در پیشگیری از بروز این مشکلات دارد. در میان برندهای داخلی، بهترین برند لامپ ال ای دی ایرانی با رعایت استانداردهای کیفی و استفاده از تکنولوژی روز، عملکردی پایدار و قابل اعتماد ارائه می‌دهد. فروشگاه پولاکس به‌عنوان یکی از تأمین‌کنندگان معتبر تجهیزات روشنایی، مجموعه‌ای گسترده از لامپ‌های ال ای دی با کیفیت ساخت بالا و طول عمر مطلوب را عرضه می‌نماید. آگاهی از علت کم نور شدن لامپ ال ای دی می‌تواند در بهینه‌سازی مصرف انرژی، افزایش بهره‌وری نوری و کاهش هزینه‌های تعمیر یا تعویض تجهیزات روشنایی تأثیرگذار باشد.