علت کم نور شدن لامپ ال ای دی + روش ساده تعمیر و حل مشکل

لامپ‌ های ال ای دی پرچمداران بی‌چون و چرای روشنایی و بهینه‌سازی انرژی هستند. در سال‌های اخیر بسیاری از لامپ‌های رشته‌ای و هالوژن‌های قدیمی جای خود را به ال ای دی داده‌اند که یکی از دلایل اصلی آن طول عمر بیشتر آنهاست.

طول عمر لامپ ال ای دی موجود در بازار متوسط بین ۵۰ هزار سال تا ۶۳ هزار ساعت است یعنی بیش از ۵ برابر طول عمر متوسط لامپ فلورسنت. این در حالی است که اگر یک لامپ ال ای دی در یک محیط استاندارد به مدت 8 ساعت در روز روشن باشد، تقریباً عمری برابر با 22 سال خواهد داشت. 

با این‌حال لامپ‌های ال ای دی بعد از ۱۰ تا ۱۵ هزار ساعت کارآیی، شروع به کم نور شدن می‌کنند. البته اگرچه می‌توانید هنوز هم از این لامپ استفاده کنید؛ اما قطعاً یک لامپ کم‌ نور کارآیی مناسب را ارائه نمی‌دهد.

به‌همین خاطر قصد داریم در این مطلب به علت کم نور شدن لامپ ال ای دی بپردازیم تا بررسی کنیم که چه عواملی در این فرآیند تأثیرگذار هستند و همچنین روش‌های تعمیر کم نور شدن لامپ ال ای دی را نیز ذکر کنیم.   

معرفی و بررسی مزایا لامپ ال ای دی

در حال حاضر نورپردازی خانه یا محل کار با لامپ های کم مصرف LED به بهترین گزینه برای تأمین منبع نور تبدیل شده است. 

ال ای دی (LED) مخفف دیود ساطع کننده نور (Light Emitting Diode) است. در واقع لامپ ال ای دی به فناوری دیود ساطع نور اشاره دارد که در آن دیودهای نیمه هادی با عبور جریان الکتریکی باعث روشنایی می‌شوند. 

اگر بخواهیم خیلی دقیق بگوییم که لامپ ال ای دی چیست باید به بررسی ساختار دیود بپردازیم. اصطلاح دیود به ساختار دو ترمینال دستگاه ساطع‌کننده نور اشاره دارد. به عنوان مثال، در یک چراغ قوه، یک رشته سیم از طریق دو پایانه به باتری متصل می‌شود، یکی آند حامل بار الکتریکی منفی و دیگری کاتد حامل بار مثبت است.

با این حال در ساخت لامپ ال ای دی، دقیقاً شبیه به  سایر دستگاه‌های نیمه هادی مانند ترانزیستورها، از «ترمینال‌ها» با دو ماده نیمه هادی و خواص الکترونیکی مختلف استفاده می‌شود که برای تشکیل یک اتصال کنار هم قرار می‌گیرند. سپس دیودهای استفاده شده در لامپ LED از طریق جریان الکتریکی باعث آزاد شدن فوتون‌ها و در نتیجه تولید نور می‌شوند. 

مزایای لامپ ال ای دی 

لامپ‌های ال ای دی در مقایسه با لامپ‌های رشته‌ای، کم مصرف و بادوام‌تر هستند و گرمای کمتری نیز تولید می‌کنند. آن‌ها به دلیل سازگاری با محیط زیست و تطبیق پذیری، کاربردهای گسترده‌ای در روشنایی مسکونی و تجاری، نورپردازی خودرو و نمایشگرهای الکترونیکی دارند. دیگر مزایای خرید لامپ ال ای دی عبارتند از: 

• اگرچه قیمت لامپ ال ای دی نسبت به لامپ‌های رشته‌ای سنتی گران‌تر است اما این لامپ‌ها تا ۸۰ درصد انرژی کمتری برای روشنایی مصرف می‌کنند.  
• لامپ ال ای دی تا ۷۰ درصد انرژی را به جای گرما به نور تبدیل می‌کند در حالی‌که لامپ‌های سنتی ۸۵ درصد گرما و ۱۵ درصد نور مرئی ساطع می‌کنند. 
• روشنایی لامپ ال ای دی بدون سوسو زدن است که در کاهش سردرد و خستگی چشم تأثیر می‌گذارد. در نتیجه بهره‌وری افراد را نیز افزایش می‌دهد.  
• لامپ‌های ال ای دی نور را در جهت خاصی ساطع می‌کنند و نیاز به بازتابنده‌ها در آنها کمتر است. این ویژگی باعث می‌شود LED‌ها برای بسیاری از مصارف روشنایی کارآمدتر شوند. 
• یک لامپ ال ای دی با کیفیت خوب می‌تواند 3 تا 5 برابر بیشتر از یک لامپ CFL و 30 برابر بیشتر از یک لامپ رشته‌ای دوام بیاورد.
• محاسبه مصرف برق لامپ LED نسبت به لامپ سنتی کم‌تر است.

علت کم نور شدن لامپ ال ای دی 

لامپ ال ای دی از سینک‌های حرارتی برای جذب گرمای تولید شده توسط دیود و پخش نور در محیط اطراف استفاده می‌کنند. این کار از داغ شدن بیش از حد و سوختن LED‌ها جلوگیری می‌کند. 

بنابراین مدیریت حرارتی به‌طور کلی تنها و مهم‌ترین عامل در عملکرد موفق و افزایش طول عمر این لامپ است. هرچه دمایی که ال ای دی ها در آن کار می‌کنند بیشتر باشد، تغییر رنگ لامپ ال ای دی سریع‌تر رخ خواهد داد و همچنین عمر مفید آن نیز کاهش می‌یابد. با این‌حال دلایلی دیگر نیز در کم نور شدن لامپ ال ای دی تأثیرگذار هستند که عبارتند از:

1. قطعه‌ی داخلی معیوب: اگر یک لامپ LED به‌طور ناگهانی کم نور شود، دلیل اصلی آن وجود یک قطعه داخلی مانند دیود است. 
2. سیم‌کشی کوتاه یا شل بودن سرپیچ: سیم‌کشی کوتاه برق یا شل بودن سرپیچ‌ها  دیگر علت کم نور شدن لامپ ال ای دی است. همچنین علت چشمک زدن لامپ ال ای دی می‌تواند مربوط به شل بودن سیم‌کشی و یا معیوب بودن سایر اتصالات باشد. در واقع منبع تغذیه LED با کیفیت بالا به این شکل طراحی شده است که چشمک زدن را به عنوان یک هشدار خرابی ایجاد می‌کند. 
3. پایین بودن ولتاژ مدار یا افزایش ولتاژ لحظه‌ای (Surge): تغییرات محسوس در ولتاژ مدار یا وات نیز می‌تواند دلیل کم نور شدن لامپ ال ای دی باشد. 
4. دیمر یا سوئیچ نور آسیب دیده: خراب شدن دیمر یا سوئیچ روشن-خاموش کردن لامپ نیز در کم نور شدن لامپ LED تأثیرگذار است. 
5. دمای اتاق: دمای اتاق یکی از مهم‌ترین علت های کم نور شدن لامپ ال ای دی است. 
6. استهلاک یا کاهش ارزش لومن: زمانی که خروجی نور LED به تدریج کاهش می‌یابد به آن کاهش ارزش لومن گفته می‌شود. این اشکال در دماهای بالاتر بسیار سریع‌تر رخ می‌دهد و کم نور شدن لامپ را در پی دارد. 
7. پایان عمر لامپ: توجه داشته باشید که پایان یافتن عمر لامپ نیز می‌تواند دلیل کم نور شدن لامپ ال ای دی باشد. 

علت کم شدن نور لامپ در مدار سری 

افزایش شدت روشنایی و یا بیشتر شدن تعداد لامپ‌ها باعث کم نور شدن آن‌ها در مدار سری می‌شود. در واقع افزودن لامپ‌های بیشتر در مدار سری به معنای افزایش مقاومت و در نتیجه کاهش نور است.

گرم شدن بیش از حد سیم‌ها و سایر اجزای الکتریکی نیز علت دیگر کم نور شدن لامپ در مدار سری است که احتمال خطر آتش‌سوزی را در پی دارد. 

تعمیر کم نور شدن لامپ ال ای دی 

قبل از این‌که به سراغ تعمیر لامپ ال ای دی بروید بررسی کنید که به‌طور همزمان چندین لامپ با ولت مختلف در یک مدار یا سوئیچ روشن نیست. همچنین کلیه‌ی اتصالات و سیم‌کشی‌ها را بررسی و سفت کنید. 

علاوه بر این سیم‌کشی‌های قدیمی و آسیب دیده نیز می‌توانند علت کم نور شدن لامپ ال ای دی و سایر مشکلات الکتریکی باشند؛  بنابراین قبل از تعمیر لامپ‌ها وضعیت سیم‌کشی خانه را بررسی کنید. 

سپس برای تعمیر اساسی لامپ LED باید عیب‌یابی انجام گیرد. بهتر است عیب‌یابی توسط افراد متخصص در این زمینه انجام شود.  عمدتاً اگر مشکل از قطعات داخلی باشد با تعویض سوئیچ‌های دیمر، دیود و... می‌توان کم نور شدن لامپ ال ای دی را برطرف کرد.